دلایل افت تحصیلی دانش آموزان چیست و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟

دختری را تصور کنید که در پایه‌ی دوازدهم درس می‌خواند و خودش را برای کنکور آماده می‌کند. این دختر وضعیت تحصیلی خوبی هم دارد و تا آذرماه به همین ترتیب و با روندی قابل قبول ادامه می‌دهد؛ ولی به یک باره دچار افت تحصیلی می‌شود و در امتحانات ترم اول نمرات خوبی نمی‌آورد. این دختر به‌قدری افت می‌کند که با خودتان می‌گویید بعید است از پس امتحانات ترم دوم و کنکور بربیاید. بنا بر این دنبال راه چاره می‌گردید. وقتی در زندگی، رفتار، حالات و ارتباطش با اعضای خانواده جستجو می‌کنید، متوجه یک موضوع مهم در زندگی شخصی و درسی او می‌شوید. موضوعی که آنقدر مهم است که این دختر را از درس خواندن زده کرده است و به نوعی یکی از دلایل افت تحصیلی او محسوب می‌شود. اما این موضوع چه چیزی می‌تواند باشد؟ در ادامه این مقاله، مهم‌ترین مسائل را درباره‌ی علت افت تحصیلی دانش آموزان مرور می‌کنید. با مجتمع علامه طباطبایی همراه باشید تا با علت افت تحصیلی دانش آموزان آشنا شوید.

افت تحصیلی چیست؟

افت تحصیلی موضوعی است که خیلی از دانش آموزان و والدین را درگیر می‌کند. در این مورد، وضعیت درسی دانش‌آموز نسبت به قبل افت می‌کند؛ یعنی نمرات کاهش پیدا می‌کنند، یادگیری دچار مشکل می‌شود و ممکن است به تکرار پایه تحصیلی یا ترک تحصیل منجر شود. اما این وضعیت دلایلی دارد. یعنی دانش آموز به یک باره دچار افت تحصیلی نمی‌شود. بلکه دلایلی وجود دارد که این وضعیت را به وجود می‌آورد.

دلایل افت تحصیلی دانش آموزان

همانطور که خواندید، یک سری دلایل باعث افت وضعیت درسی دانش‌آموز می‌شود. مثلا ممکن است یک سری مشکلات خانوادگی باعث کاهش انگیزه دانش‌آموز شود. در پی این کاهش انگیزه، نمی‌تواند از پس دروس مشکل بربیاید. یا نداشتن برنامه‌ریزی و کمبود وقت، باعث کاهش عملکرد وی شود. به هر حال دلایل متعددی وجود دارد. در ادامه این علل را بررسی می‌کنیم.

۱. عدم آگاهی در مورد روش‌های مطالعه

یکی از دلایلی که باعث کاهش وضعیت درسی دانش‌آموز می‌شود، مطالعه نادرست است. دروس حفظی مانند ادبیات و زیست‌شناسی یا دروس استدلالی و یادگیری مانند ریاضی و فیزیک، روش‌های مطالعه متفاوتی دارند. اگر دانش‌آموزی نداند هر یک از این دروس را به روش درست خود مطالعه کند، دچار افت تحصیلی می‌شود.

۲. عدم اعتماد به نفس، یکی از دلایل افت تحصیلی

دانش‌آموزانی که اعتماد به نفس کافی ندارند، دچار خودکم بینی هستند و مدام خود را با دوستان و همکلاسی‌هایشان مقایسه می‌کنند، دچار افت درسی می‌شوند. وقتی اعتماد به نفس دانش‎آموزی کاهش پیدا می‌کند، نمی‌تواند نقاط قوت خود را ببیند و به مرور همان نقاط قوت را هم از دست می‌دهد. از طرف دیگر باید به راحتی ضعف‌هایی که دارد را بپذیرد تا بتواند راحت‌تر آن‌ها را رفع کند. در غیر این صورت به فردی منفعل تبدیل می‌شود و از تلاش کردن باز می‌ایستد. در نتیجه نمرات قابل قبولی به دست نمی‌آورد و به مرور دچار افت تحصیلی می‌شود.

بیشتر بخوانید: روش‌های تقویت فن بیان در دانش آموزان

۳. نداشتن انگیزه برای ادامه تحصیل، یکی از دلایل افت تحصیلی

یکی دیگر از دلایل مهمی که برای افت درسی عنوان می‌شود، نداشتن انگیزه است. انگیزه نیروی محرکه‌ای است که افراد را به سمت اهدافشان رهنمون می‌کند. اگر انگیزه‌ای وجود نداشته باشد، تلاشی هم وجود نخواهد داشت. بی علائقی نسبت به درس، یکی از دلایل بی انگیزگی است. اما راه‌حل‌هایی برای این مشکل وجود دارد. مثلا دانش‌آموز می‌تواند هدفی برای خودش تعیین کند. مثلا رشته‌های دانشگاهی را بشناسد و یک رشته را به عنوان هدف تعیین کند. در پایه‌های پایین‌تر هم اهداف کوتاه مدت مانند افزایش معدل امسال نسبت به سال قبل می‌تواند انگیزه‌بخش باشد.

بیشتر بخوانید: فرسودگی تحصیلی چیست و چه دلایلی دارد؟

۴. وجود ضعف در وضعیت جسمی

ضعف جسمانی می‌تواند یکی دیگر از دلایل افت تحصیلی باشد. علاوه بر این که عملکرد را کاهش می‌دهد، باعث کاهش اعتماد به نفس هم می‌شود. ضعف بدنی، نداشتن توان کافی برای مطالعه، بینایی یا شنوایی ضعیف، باعث کاهش عملکرد دانش‌آموز می‌شود. بهتر است منبع مشکل و ضعف جسمی را مشخص کرده و در جهت رفع آن تلاش کنید. مثلا به دکتر متخصص مراجعه کنید یا از مواد غذایی مقوی برای افزایش قوای جسمی و انرژی استفاده کنید.

۵. نداشتن هدف برای آینده، علت افت تحصیلی پایه دوازدهم

همانطور که در بخش بی انگیزگی گفتیم، نداشتن هدف برای آینده باعث افت تحصیلی می‌شود. دانش‌آموزی که نمی‌داند قرار است در سال دوازدهم چه رشته درسی را انتخاب کند، نمی‌داند به چه شغلی علاقه دارد و قرار است در دانشگاه چه شاخه تحصیلی را ادامه دهد، مسلما دچار سردرگمی شود. این بی هدفی، باعث گم کردن مسیر تحصیلی و شغلی می‌شود و در نهایت باعث افت تحصیلی دانش‌آموز می‌شود.

همچنین بخوانید: بهترین رشته های تحصیلی در دنیا

۶. اهمیت هوش دانش‌آموز در پیشرفت تحصیلی

دانش‌آموزانی که هوش خوبی دارند، اکثرا دچار چنین مشکلاتی نمی‌شوند. معمولا انگیزه بالایی دارند، تلاش می‌کنند و نتیجه هم می‌گیرند. اما دانش‌آموزانی که هوش متوسطی دارند، ممکن است گاهی با یک سری مشکلات رو به رو شوند. اگر دانش‌آموز هستید یا والدین یک دانش‌آموز هستید، حتما یک آزمون استاندارد هوش را تجربه کنید تا استعدادها و توانایی‌هایتان را بشناسید.

البته همواره تلاش و کوشش اهمیت بیشتری نسبت به هوش دارد، اما اینکه دانش‌آموز در چه زمینه‌ای استعداد دارد هم اهمیت دارد. ممکن است دانش‌آموز در دروس تحلیلی عملکرد بهتری داشته باشد. بنابراین وقتی در رشته تجربی تحصیل می‌کند، ممکن است نتواند ۱۰۰% توانایی‌های خود را نشان دهد. به همین دلیل صحبت با مشاور و شرکت در آزمون‌های سنجش هوش، به دانش‌آموز کمک خواهد کرد.

۷. عدم سلامت روان دانش‌آموز، یکی از دلایل افت تحصیلی

مشکلات روحی مانند افسردگی، اضطراب، استرس و … عملکرد دانش‌آموز را دچار اختلال می‌کند. این مشکلات به طور مستقیم بر:

• تمرکز
• حافظه
• یادگیری
• اعتماد به نفس
• و انگیزه

دانش‌آموز تاثیر می‌گذارد و باعث افت درسی می‌شود. حتما در صورتی که با چنین مشکلاتی رو به رو شدید، سریعا برای رفع آن‌ها اقدام کنید.

۸. نداشتن مدیریت زمان مناسب

همیشه دقیقه نودی بودن، باعث کاهش نمرات دانش‌آموز می‌شود. افرادی که عادت دارند درس خواندن را به شب امتحان موکول کنند، عملکرد خوبی ندارند. ممکن است این برای دروسی مانند ادبیات فارسی و دین و زندگی – هر چند کوتاه مدت – نتیجه بدهد، اما برای دروس سخت‌تر و تخصصی به هیچ وجه پاسخگو نیست. مدیریت زمان و برنامه‌ریزی می‌تواند به عملکرد بهتر دانش‌آموز منجر شود و در موفقیت او تاثیر بگذارد. در این زمینه نیز صحبت با مشاور مدرسه و کنکور می‌تواند راه‌گشا باشد.

دلایل متعدد دیگری هم برای افت تحصیلی وجود دارد. دلایلی مانند:

• کم بودن آستانه تحمل در برابر مشکلات (مانند استرس ناشی از امتحانات و کنکور)
• انعطاف ناپذیری در برابر محیط و شرایط سخت
• عدم استقلال فردی و اتکا به دیگران
• وقت‌گذرانی زیاد با گوشی موبایل و فضای مجازی
• بیماری‌های جسمی یا روحی والدین
• اختلافات خانوادگی و عدم آرامش در محیط خانه
• شرایط اقتصادی نامناسب

حرف آخر

افت تحصیلی مسئله‌ای است که نباید نادیده گرفته شود. به خصوص زمانی که دانش‌آموز وضعیت بسیار خوبی داشته و به ناگهان دچار افت درسی می‌شود. با توجه به دلایل افت تحصیلی می‌توان علت این مشکل را جستجو کرد و به مقابله با آن پرداخت. امیدواریم این مقاله مفید بوده باشد. ممنون که همراه ما بودید.