ژاپن میزبان علامه‌ای‌ها و ربات‌هایشان

بیست و یکمین دوره مسابقات جهانی ربوکاپ مرداد ماه سال جاری در شهر ناگویا ژاپن برگزار می شود. تیم شبیه ساز امداد و نجات علامه طباطبایی (Rescue Simulation) با کسب مجوز از کمیته جهانی ربوکاپ و کسب مقام دوم و چهارم در مسابقات ایران اوپن ۲۰۱۷ جواز شرکت در مسابقات جهانی ژاپن را به دست آورد. اعضای این تیم این روزها در حال آماده سازی برای حضور قدرتمندانه در این عرصه جهانی هستند.
به بهانه حضور علامه‌ای ها در این مسابقات بزرگ و معتبر نگاهی مختصر به تاریخچه مسابقات ربوکاپ و جزییات برگزاری بیست و یکمین دوره آن در ژاپن انداختیم. ربوکاپ (RoboCup) مسابقاتی بین المللی در زمینه‌های رباتیک و هوش مصنوعی است و هر ساله توسط فدراسیون بین المللی ربوکاپ برگزار می شود. این مسابقات برای اولین بار به طور آزمایشی در سال ۱۹۹۶ و در اوزاکا ژاپن برگزار شد. اما اولین دوره رسمی مسابقات جهانی ربوکاپ یک سال بعد در شهر ناگویا ژاپن برگزار گردید. حالا در سالگرد ۲۰ سالگی این مسابقات، شهر ناگویا دوباره میزبان معتبرترین رقابت رباتیک و هوش مصنوعی در جهان شده است. مسابقات جهانی ربوکاپ در پنج بخش اصلی «لیگ فوتبال»، «ربو کاپ در صنعت»، «امداد و نجات»، «ربوکاپ در خانه» و «لیگ نوجوانان» برگزار می شود.

رباتها تیم فوتبال می دهند
مسابقات فوتبال ربوکاپ برای پیشرفت و ارتقای ربات ها هم از لحاظ سخت افزاری و هم از نظر هوش مصنوعی شروع به کار کرد. به دلیل طرفداران بی شمار فوتبال و امکان دیده شدن بیشتر، این رشته ورزشی برای رقابت بین ربات ها انتخاب شد. هدفی که مسئولان ربوکاپ برای این بخش در نظر گرفته اند حضور یک تیم از ربات ها در رقابتهای جام جهانی فوتبال ۲۰۵۰ است. در رقابتهای دیگر ربات ها از طریق اپراتور کنترل می شوند اما در این مسابقات ربات ها باید از هوش مصنوعی خود استفاده کنند و راه ارتباطی با بیرون زمین ندارند.
مسابقات فوتبال ربوکاپ هشت لیگ دارد که عبارتند از لیگ سایز کوچک، سایز متوسط، انسان نما در سه بخش کودک، نوجوان و بزرگسال، پلتفرم استاندارد و شبیه سازی دو بعدی و سه بعدی.

ربات های سازنده
ربوکاپ در بخش صنعتی مربوط به ربات های متحرکی است که بر تولید و تدارکات و سیستم های خط تولید صنعتی تمرکز دارند. هدف این بخش از مسابقات ساخت و ارتقای سخت افزاری و نرم افزاری ربات ها برای به کار گیری در صنعت است. این بخش دو لیگ دارد که عبارتند از «لیگ ربات های تدارکات» و «ربوکاپ در محل کار.»
واحدهای صنعتی به سرعت در حال جایگزینی ربات های پیشرفته و هوشمند با ماشین آلات قدیمی و کند هستند. هدف «لیگ رباتهای تدارکات» ساختن ربات هایی است که با بهره گیری از هوش مصنوعی پیشرفته قدرتی چندین برابر انسان داشته باشند، کاملا با هم هماهنگ باشند و خطای اجرایی را به صفر برسانند.

علامه ای ها شهر را نجات می دهند
بخش امداد و نجات همانطور که از نامش پیداست برای کمک و امدادرسانی در سوانح بزرگ مانند زلزله به کار می آید. این بخش به دو لیگ واقعی یا فیزیکی و مجازی تقسیم می شود. در «لیگ حقیقی» ربات باید دنبال چند مجروح بگردد و به آنها کمک رسانی کند. این ربات ها باید هم قابلیت کنترل از راه دور و هم قابلیت عملیات مستقل و خودکار داشته باشد. ربات ها مجهز به دوربین، سنسور حساس به دما و کربن دی اکسید هستند.
در «لیگ مجازی» یک فاجعه در ابعاد بزرگ در فضای شهری بازسازی می شود و برنامه نوشته شده توسط شرکت کنندگان باید امدادگران، آتش نشانان و نیروهای گشت و پلیس را برای پیدا کردن بازمانده ها و کاهش تلفات مدیریت کند. تیم ربوکاپ علامه طباطبایی در این بخش به رقابت خواهد پرداخت.

ربات ها پیشبند می بندند
در بخش «ربوکاپ در خانه» ربات ها به خانه می آیند و کارهای روزمره را انجام می دهند. برای ربات های این بخش بازویی که با آن اجسام را بلند می کنند مهمترین عضو است. علاوه بر این دنبال کردن حرکات صورت و بدن انسان و طبیعی بودن نحوه برقراری ارتباط با او از وظایف مهم ربات است. این ربات ها از انواع سنسورهای صوتی و تصویری برای برقراری ارتباط استفاده می کنند. با وجود این ربات ها تا چند سال دیگر شغلی به نام خانه‌داری عملا وجود نخواهد داشت.

هر چه خلاقانه تر بهتر
«لیگ نوجوانان» برای گروه سنی ۱۱ تا ۱۹ سال ترتیب داده شده است. هدف از برگزاری مسابقات برای این گروه سنی اول آشنایی با علوم رباتیک و سپس ایجاد علاقه و انگیزه در بین جوانان و نهادینه کردن فرهنگ کار گروهی است. لیگ جوانان در سه بخش «فوتبالیست»، «روی سن» و «امداد و نجات» برگزار می شود. این لیگ خود به دو بخش ابتدایی و پیشرفته تقسیم می شود. اعضای تیم ابتدایی باید از ۱۱ تا ۱۴ سال سن داشته باشند. در بخش ابتدایی لیگ امداد و نجات برگزار نمی شود، بدین ترتیب دیگر تیم علامه طباطبایی که در مسابقات ایران اپن ۲۰۱۷ در این بخش به مقام قهرمانی دست پیدا کرده بود از حضور در مسابقات جهانی محروم شد. شرکت کنندگان در لیگ های پیشرفته هم بین ۱۴ تا ۱۹ سال سن دارند.
لیگ «روی سن» فقط در بخش نوجوانان برگزار می شود. این لیگ خلاقیت و نوآوری و هنر شرکت کنندگان را می سنجد و قوانین آن اجازه هرگونه خلاقیت در زمینه­های مکانیزم حرکت یا همکاری ربات و انسان را می­دهد. شرکت کنندگان در این لیگ به نوبت روی سن می آیند و ربات خود و قابلیت های آن را معرفی می کنند. معیارهای این لیگ عبارتند از: برنامه نویسی، ساختار و پیکربندی، استفاده از حسگرها، حرکات ربات، چهره و ساخت ربات و سرگرم کنندگی ربات.

این رقابتها از تاریخ سوم مرداد شروع می شود و تا نهم مرداد ادامه دارد. اعضای تیم امداد و نجات علامه طباطبایی در تاریخ اول مرداد به این مسابقات اعزام می شوند. شهر ناگویا تقریبا در مرکز ژاپن قرار دارد. جمعیت این شهر ۲.۳ میلیون نفر است و قلب سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مرکز ژاپن است.