فلسفه برای کودکان

تفکر حرکتي است براي ذهن انسان جهت رسيدن به منفعت. سقراط عقيده داشت که انسان با تفکر ذهن خويش را شفاف مي‌کند و براي رسيدن به حقيقت بهتر تلاش مي کند.

فلسفه برای کودکان، يک برنامه ي درسي است که طی آن  کودکان برای رسيدن به حقيقت والاتر بطور دسته جمعی کند و کاو مي‌کنند.

اين کند و کاو دربُعد فردي سبب خردمندي و نيز ايجاد تفکر تأملي ( تفکر تأملي يعني من روي فکر خودم دوباره فکر مي‌کنم) و در بُعد اجتماعي سبب رشد ارزش‌هاي اخلاقي و تقويت تفکر مراقبتي (همدلي ) و مسئولانه مي‌گردد.

چرا فرآيند کند و کاو مشترک گروهی مهم است؟

۱. کودک در درجه اول مي‌آموزد مستقل فکر کند.

۲. می آموزد که بايد براي فهم بهتر به ديگران خوب گوش کند.

۳. می آموزد که  ما هرگز شخص را نقد نمی کنيم بلکه فکر را نقد مي کنيم. کودک میآموزد که هدف انتقاد، اصلاح رفتار است نه تحقير يا تمسخر و يا حتي سرزنش.

۴. کودک مي آموزد که زماني که بحث به نتيجه نمي رسد بايد آن را رها کرد چون اين فرآيند فکر کردن است که برای ما اهميت دارد. در دبستان‌هاي علامه طباطبايی، معلم در خلال برنامه‌ی درسی  فلسفه، براي کودکان به پرورش ۴ نوع تفکر مي‌پردازد :

۱. تفکر انتقادی: critical thinking

پرورش اين تفکربه معنای پرورش ذهن ايراد گير نيست. بلکه  به معناي داشتن ذهن پرسشگر و تحليل گر است.به عنوان مثال نوجوانی که تفکر انتقادی دارد در مقابل يک دعوت ساده، مي پرسد: کی ؟ با چه کسی؟ کجا؟ چه مدت؟ در دبستان‌های علامه‌طباطبایی،  داستان‌هايی به عنوان محرک برای کودکان خوانده می شودکه هدف نهايی آن ايجاد تغير و تقويت روحيه پرسشگری, تقويت مهارت استنباط، اوردن مثال و مثال نقض، استنتاج و درنهايت رسيدن به مهارت تشخيص درست ازغلط است.

۲. تفکر خلاق : creative thinking

پرورش تفکر خلاق  يعني پرورش مهارت حل مساله، مواجه شدن با چالش‌ها، ارائه دادن پيشنهاد و راه حل، تامل کردن، ساختن فرضيه، تقويت مهارت حدس زدن و درنهايت  ارزيابي راه حل ها و انتخاب گزينه بهترمیباشد. تمام اين مراحل به صورت کند و کاو گروهی در کلاس صورت میگيرد.

۳.تفکرمراقبتی :  caring thinking

درپرورش اين نوع تفکر، هدف ما عمدتاً برقراری ارتباط همدلانه، خوب گوش دادن به طرف مقابل، ارزش قائل شدن براي کسي که با ما متفاوت است و در نهايت ايجاد حس حمايت و تقويت حس همدلی دانش‌آموزان نسبت به يکديگر است.

۴. تفکر مشارکتي: collaborative thinking

در تفکر مشارکتي ما با ايجاد اجتماع هاي کوچک و فعاليت هاي  گروهي مختلف سعي در ارتقاء روابط بين فردي داريم.

هدف ازپرورش اين نوع تفکر , درنهايت ,  بارشِ خردِ جمعي, ادغام دانش و تجربيات اعضاي يک گروه و ايجاد بلوغ فکري است.

نحوه تشکيل و تدريس کلاس فلسفه

کودکان در کلاس هاي فلسفه به صورت دايره و دور هم مي‌نشينند و تمام فعاليت‌ها در کلاس به طور گروهي انجام مي‌شود. معلم‌ها براي تدريس به صورت خاص  آموزش مي‌بينند و کلاس را به گونه‌اي اداره مي‌کنند که کودکان احساس مي‌کنند در زمان اجراي اين برنامه در خانه هستند.

معلم داستان هایی را برای کودکان می خواند که هدف نهایی آن ایجاد تحیر و تقویت روحیه پرسشگری،تقویت مهارت استنباط، استنتاج و در نهایت رسیدن به مهارت تشخیص درست از غلط است.