قرار نیست سر جلسه امتحان فاجعه رخ بدهد

بخش دوم از صحبتهای اسماعیل قربانی، روانشناس دبیرستان دوره اول علامه طباطبایی – واحد گلستان به مبحث عدم تمرکز و راه های مقابله با آن سر جلسه امتحان اختصاص دارد. او معتقد است مراقبان امتحانی با رفتارهای کوچک و ساده می توانند تمرکز دانش آموزان حاضر در جلسه را به راحتی بر هم بزنند. قربانی سه خواسته از دانش آموزان دارد، فاجعه سازی نکنید، تعمیم ندهید، شخصی سازی نکنید.

عدم تمرکز، از علت تا معلول

عدم تمرکز وقتی به وجود می آید که اضطرار و فوریت در کار نباشد، مانند درس خواندن در خانه. اما سر جلسه امتحان، اضطرار بیش از حد باعث عدم تمرکز می شود. در واقع می توان گفت عدم تمرکز در خانه علت درس نخواندن است و سر جلسه امتحان معلول استرس. به همین دلیل تکنیک های مقابله با عدم تمرکز در این دو مکان با هم تفاوت دارد. سر جلسه امتحان باید استرس را هدف قرار داده و با آن مقابله کنیم تا عدم تمرکز هم به همراه آن از بین برود.

چند نکته برای مراقبان جلسه امتحان

در به وجود آمدن استرس عوامل درونی و بیرونی دخیل هستند. برای به حداقل رساندن عوامل بیرونی ما در واحد گلستان با دبیران صحبت می کنیم تا مسئله امتحان را برای بچه ها تا حد ممکن ساده سازی کنند. تا زمانی که این ساده سازی اتفاق نیفتد زرنگ ترین دانش آموز هم ۶۰ تا ۷۰ درصد توانمندی خود را در آزمون نشان می دهد.

عامل دیگر مراقبان سر جلسه امتحان هستند که کمتر به نقش آنها توجه شده است. مراقبان باید تا جای ممکن یک جا بایستند و در بین نیمکت ها قدم نزنند؛ با دانش آموز صحبت نکنند و پاسخ سوال ها را ندهند چرا که این کارها به راحتی تمرکز دیگر دانش آموزان را بر هم می زند. بهتر است زمانی برای پاسخگویی به سوالات مشخص شود و دبیر به سوالات هر فرد به صورت جمعی پاسخ بدهد. اگر تخلفی هم از سوی دانش آموزی سر زد مراقب باید سعی کند با اشاره های بدن و بدون این که حرف بزند آن را رفع و رجوع کند.

فاجعه ای در ذهن

اولین فکر مخرب در ذهن دانش آموز این است که  از امتحان فاجعه سازی می کند، وقتی نمی تواند یک سوال را حل کند آن را به مسائل دیگر تعمیم می دهد و سختی امتحان را شخصی سازی می کند و فقط مشکل خودش می داند. دانش آموز باید متوجه باشد که سوالات یک آزمون استاندارد سه سطح دارد، دشوار و متوسط و آسان. حتما در هر امتحان تعدادی سوال آسان پیدا می شود که با صرف کمترین زمان قابل حل هستند و اعتماد به نفس او را بالا می برند. امکان دارد سوالات ابتدایی از مباحثی طرح شده باشد که دانش آموز آنها را کمتر بلد باشد و بدین ترتیب در ذهنش فاجعه رخ بدهد. پس باید ابتدا به دنبال سوالات آسان بگردد و در کمترین زمان بیشترین بازدهی را داشته باشد. در این صورت ذهنش تشویق می شود و با اعتماد به نفس بیشتری به سراغ سوالات متوسط و دشوار می رود.

یک نقطه را نگاه کن

اما مسئله دیگری که دانش آموز باید حتما یاد بگیرد، نگاه نقطه ای است. او علاوه بر اینکه روی برگه تمرکز دارد باید نگاه خود را هم معطوف به برگه امتحانی بکند و جاهای دیگر را نبیند. این رفتار نگاه نقطه ای نام دارد. دانش آموز باید تمرین کند تا چیزی که در اطرافش اتفاق می افتد را اصلا مشاهده نکند و برایش مهم نباشد. اگر فردی نمی تواند به چیزی که حواسش را پرت کرده نگاه نکند می تواند دست خود را جلو چشمانش بگیرد. با رعایت این نکته ها عدم تمرکز تا حد زیادی از بین می رود.