* حاج حسن توفيق‌حق/ عضو هيات موسس مجتمع علامه طباطبايي
پشت ميز کارم در هيات مرکزي گزينش وزارت آموزش و پرورش نشسته بودم. يکي از همکاران هيات تحقيق، آرام صدايم کرد. هنوز طنين صدايش در گوشم زنگ مي‌زند: «آقاي توفيق‌حق، با نگاهي که به تربيت نيروي انساني داريد مي‌خواهم پيشنهاد کنم تا مدارس غير دولتي تاسيس کنيد.» آن روزها همه زمانم به انتخاب شايسته‌ترين انسان‌ها براي آموزش و پرورش اختصاص داشت. پيشنهادش را دوست داشتم اما مشغله‌ام بيش از آن بود که بپذيرم. او اما حرفم را قبول نکرد. شناسنامه‌ام را گرفت و رفت. سال 1368 بود.
اداره امور مدارس غير‌انتفاعي وزارت آموزش و پرورش، با تأسي به سخنان امام خميني (ره) تازه تاسيس شده بود. ايشان در سال 1367 فرمودند: «مردم را در امر فرهنگي مشارکت دهيد.» درخواستم براي تاسيس مدرسه به جريان افتاد. مرحوم آقاي نادر قاسمي، از دوستان ارزشي‌ام سه نام شهيد بهشتي (ره)، شهيد مطهري (ره) و علامه طباطبايي (ره) را براي مدرسه پيشنهاد کرد. پس از طي مراحل اداري، «مجوزي حقيقي به نام اينجانب براي تاسيس مدرسه راهنمايي غير انتفاعي علامه طباطبايي» صادر شد. شهريور سال 1372 بود.
اولين مدرسه را چطور تاسيس کرديم؟
حتي دفتري براي نشستن نداشتيم. زير يکي از درختان تبريزي حياط مدرسه، ميز گذاشتيم و از دانش‌آموزان ثبت‌نام کرديم. ما «پنج نفر» هم‌هدف شده بوديم تا مدرسه‌اي در شان ايران اسلامي بسازيم. هدف‌مان تربيت «انساني مفيد» براي جامعه بود. پس بايد سيستمي طراحي مي‌کرديم تا هم از نظر علمي قوي باشد و هم در بستر باورهاي عميق اسلامي و فرهنگ اصيل ايراني دانش‌آموزان را رشد دهد. هر پنج نفرمان معلم و فرهنگي بوديم. من، پيش از آن‌که در ستاد وزارت آموزش و پرورش کار کنم، معاون آموزشي مناطق 12 و 18 شهر تهران بودم. قبل از آن هم در منطقه 16 «معلم» بودم. مرحوم آقاي نادر قاسمي، نيرويي فرهنگي و انقلابي بود. آقاي شيرزاد گلشاهي فعال دانشگاهي بود. آقاي رضا حسني، معلم رسمي آموزش و پرورش و آقاي عليرضا ظفري هم نيروي آزاد آموزش و پرورش محسوب مي‌شد. ما پول زيادي نداشتيم ولي به راهمان ايمان داشتيم.
خاطرم هست که با 700 هزار تومان سرمايه اوليه، نخستين مدرسه مجتمع فرهنگي، آموزشي علامه طباطبايي را راه‌اندازي کرديم. اين مدرسه در مقطع راهنمايي شکل گرفت و امروزه به نام واحد ميرداماد شناخته مي‌شود. آن روزها يک خانه درخيابان سربداران، واقع در ابتداي خيابان شهيد مطهري تهران رهن کرده بوديم. به لحاظ حسن شهرت فرهنگي و آموزشي اعضاي هيات موسس، در همان سال نخست 130 دانش‌آموز در مدرسه ثبت‌نام کردند. همگي در مدرسه کار مي‌کرديم. آقاي ظفري، معلم رياضي شد، آقاي حسني، علوم مي‌گفت. آقايان قاسمي و گلشاهي هم ديني درس می‌دادند. اول مهر سال 1372 بود.
ضرر کرديم، جمع هفت نفره، سه نفر شد
از همان ابتدا معتقد بوديم که تنها با «کار خوب» می‌توانيم اعتماد اولياء را جلب کنيم. تجربه سال‌هاي بعد نشان داد که درست فکر می‌کردیم. پس از سال نخست، آقاي رسول عليزاده که از نيروهاي فرهنگي بود و آقاي محمد جعفر مستوفي که تجربه‌های موفق در فعاليت‌هاي اقتصادي داشت و فرزندش در مدرسه علامه طباطبايي تحصيل می‌کرد به جمع ما پيوستند.
به اين ترتيب «موسسه ادب و دانش» را با هفت عضو موسس تشکيل داديم تا مدرسه علامه طباطبايي را مديريت کند. من هم مجوز حقيقي تاسيس مدرسه را به مجوزي حقوقي و به نام «موسسه ادب و دانش» تغيير دادم. تلفيق نگاه فرهنگي، اقتصادي اعضاي جديد با رويکرد فرهنگي، آموزشي اعضاي اوليه موسس، اثر مثبتي در توسعه فعاليت‌ها داشت.
سال 1375 با تملک يک باب خانه در منطقه اميرآباد شمالي تهران، توسط آقاي مستوفي، نخستين دبيرستان علامه طباطبايي توسط موسسه تشکيل و بعدها به واحد کارگر شهره شد. ما تلاش کرديم تا با مطالعه سيستم آموزشي موفق مدارس ايراني و خارجي، به طور مستمر کيفيت آموزشي مدارس را ارتقاء دهيم. کار فرهنگي را هم دراز مدت مي‌ديديم بنابراين درباره اجراي برنامه‌هاي فرهنگي به سود و زيان توجه نداشتيم. حتي اگر در اين حوزه زيان مادي مي‌ديديم، اعتقاد داشتيم که بايد کار را ادامه دهيم. اوضاع اقتصادي موسسه سخت شده بود، 110 ميليون تومان ضرر کرديم.
آقايان گلشاهي، حسني، عليزاده و مرحوم قاسمي تصميم گرفتند سهامشان را واگذار کنند. من به اتقاق آقايان مستوفي و ظفري بر ادامه راهمان اصرار داشتيم. بزرگي نام «علامه طباطبايي (ره)» برايمان اهميت داشت. سال 1378بود. يک قطعه زمين حدود 2500 متري در منطقه پنج تهران از سازمان زمين شهري خريداري کرديم تا فعالیت‌هايمان را توسعه دهيم. سال 1378کار تملک و احداث پروژه ساختمان‌هاي اداري و آموزشي علامه طباطبايي در منطقه آبشناسان آغاز و در سال 1381 به پايان رسيد تا دبيرستان علامه طباطبايي واحد آبشناسان افتتاح شود.
پيش از آن هم به سال 1379، دبيرستان علامه طباطبايي - واحد فاطمي به بهره‌برداري رسيده بود. حالا ديگر مجتمع شده بوديم. «مجتمع علامه طباطبايي». موفقيت دانش‌آموزان و اقبال روزافزون اولياء براي ثبت‌نام فرزندانشان در مجتمع علامه طباطبايي وظيفه ما را در افزايش کيفيت و توسعه کمي مدارس سنگین‌تر کرد. «واحد راهنمايي آبشناسان (دبيرستان دوره اول)» به‌عنوان يکي ديگر از واحدهاي بزرگ و دومين واحد راهنمايي مجتمع تاسيس شد. سال 1384 بود.
مسئوليتمان روز به روز سنگين‌تر می‌شد
مجتمع علامه طباطبايي با فزايش ظرفیت‌هاي مختلف علمي، فرهنگي، تربيتي، هنري، پژوهشي و ورزشي به مرور توسعه يافت. دانشآموزانش در دانشگاه‌های خوب کشور پذيرفته و در المپيادهاي مختلف برگزيده شدند. مسئولیت‌مان روز به روز سنگین‌تر می‌شد. در اين مسير آقاي ظفري هم به عنوان يکي از سه عضو هيات موسس، در سال 1390 سهامش را واگذار کرد. با افزايش مراجعه دانش‌آموزان، ناگزير به توسعه بوديم. مجتمع علامه طباطبايي (ره) شش واحد دبيرستاني، سه واحد راهنمايي و يک واحد دبستان داشت. سال 1391 بود.
مسئوليت‌هاي يک مجتمع در دو موسسه
اکنون بيش از 4000 دانش‌آموز در 8 واحد ابتدايي، 7 واحد راهنمايي (دبیرستان‌های دوره اول) و 9 واحد متوسطه (دبيرستان دوره دوم) در مجتمع فرهنگي، آموزشي علامه طباطبايي در حال تحصيلند. در سال 1391، به جهت وسعت کار، لزوم تدقيق در امور و افزايش کيفيت فعالیت‌ها، تصميم گرفتيم اداره واحدهاي راهنمايي (دبیرستان‌های دوره اول) و متوسطه (دبيرستان‌هاي دوره دوم) مجتمع علامه طباطبايي را در قالب دو موسسه مجزا اما «هم هدف و همراه» پيگيري کنيم. در همين راستا، «موسسه انديشه مهر علامه طباطبايي» را تشکيل داديم تا متولي واحدهاي راهنمايي (دبیرستان‌های دوره اول) ميرداماد، آبشناسان، فرمانيه، گلستان، پاسداران و دخترانه پاسداران مجتمع علامه طباطبايي باشد.
بنابر تفاهم انجام شده آقاي محمد جعفر مستوفي نيز اداره «موسسه ادب و دانش» و مسئوليت هفت واحد دبيرستاني را بر عهده گرفته است. در حال حاضر هر دو موسسه در ايجاد و توسعه مدارس پیش‌دبستان و دبستان فعالند. ضمنا از ابتداي سال 95، مسئوليت دو واحد دبيرستان دوره دوم علامه طباطبايي (واحدهاي شريعتي و پاسداران) به موسسه انديشه مهر علامه طباطبايي واگذار شده است و دو واحد دخترانه دوره اول و دوم نيز به مجموعه مدارس موسسه ادب و دانش اضافه شده است. همچنين از ابتداي سال 96، يک واحد پسرانه پیش‌دبستان و دبستان در منطقه پاسداران، يک واحد دخترانه پیش‌دبستان و دبستان در منطقه تهرانپارس و يک واحد دخترانه دبيرستان دوره اول در منطقه پاسداران به مدارس «موسسه انديشه مهر علامه طباطبايي» اضافه شده است تا دانش‌آموزان تحت پوشش اين موسسه به حدود 2000 نفر برسند.
به اين ترتيب هر دو موسسه «انديشه مهر علامه طباطبايي» و «ادب و دانش» با تفکيک مسئولیت‌ها، بر پايه اصول آموزشي و فرهنگي تعريف شده براي «مجتمع فرهنگي، آموزشي علامه طباطبايي»، يکدل و همقدم فعاليت می‌کنند. در حال حاضر «موسسه اندیشه مهر علامه طباطبایی »، مجموعا مالک و اداره کننده 11 واحد آموزشی و «موسسه ادب و دانش» ، مالک و اداره کننده 13 واحد آموزشی مجتمع فرهنگی، آموزشی علامه طباطبایی در مقاطع مختلف هستند. سال 1396 است.
600 نفر همدل، کجا کار می‌کنند؟
من آموزش را به عنوان وسيله‌اي براي توجه اولياء و دانش‌آموزان بسوي تعالي انساني مي‌بينم و همچنان مانند روزهاي اول تاسيس مدرسه علامه طباطبايي معتقد به تربيت «انسان مفيد» هستم. انساني که از نظر علمي قوي و به آموزش‌های روز مجهز باشد، تربيت اسلامي شده و به وطنش غيرت داشته باشد. انساني خلاق، فرهيخته و وفادار به جامعه. هر چند از 25 سال پيش تاکنون موفقیت‌های خوبي کسب کرده ايم اما هنوز تا رسيدن به مقصود راه زيادي داريم. پس بايد بيشتر تلاش کنيم.
باید به ارتقاء کيفي آموزش و تربيت جوانان بيش از توسعه کمّي اهميت دهيم تا اندامي متوازن داشته باشيم. ابزار مهم ما براي چنين ارتقاء مستمري نيروي انساني است. افتخار من اين است که حدود 600 نفر با متوسط سني حدود 35 سال، مسئولیت‌هاي «موسسه انديشه مهر علامه طباطبايي» و تعليم و تربيت دانش‌آموزان را بر عهده دارند. همکاران باسواد ما، در جواني با تجربه شده اند. ما با همکارانمان رابطه‌اي «خالص» و «دلي» داريم. اين رابطه باعث پيوستگي متعهدانه همه به مجموعه شده است. نتيجه اين پيوستگي، هماهنگي بيشتر براي خدمت‌رسانی به دانش‌آموزان است.
عوامل موفقيتمان چه کساني هستند؟
اگر نبود حمايت دلسوزانه و خيرخواهانه مسئولان آموزش و پروش در وزارتخانه و مناطق مختلف آموزش و پرورش شهر تهران، در دوره هاي گوناگون، مجتمع علامه طباطبايي به آنچه در اين 25 سال نائل آمده، نمي‌رسيد. پس، از آنان صميمانه متشکرم. اگر نبود همدلي، هدفمندي و ممارست همه اعضاي هيات موسس، مجتمع علامه طباطبايي امروز يکي از بزرگترين مجتمع‌های آموزشي کشور نمی‌شد. پس، از همه آنان صميمانه قدرداني می‌کنم.
اگر نبود همت همکارانم در سطوح مختلف اعم از مديران، معاونين آموزشي، پرورشي و انضباطي، معلمان، مشاورين و ساير کارکنان مدارس و بخش‌های مختلف اداري، ما هرگز در مسير صعود پيش نمی‌رفتیم. پس خاضعانه از آنان سپاسگزاري می‌کنم. اگر نبود اعتماد و همکاري اولياء و همت و درس‌خواني دانش‌آموزان، مجتمع علامه طباطبايي چنين وسيع نمی‌شد و رتبه هاي مهم علمي، پژوهشي، فرهنگي، ورزشي و هنري را در همه اين سال‌ها کسب نمی‌کرد. بخش مهمي از دانشآموزانش هم در بهترين دانشگاه‌هاي کشور تحصيل نمی‌کردند. پس، متواضعانه از پدران و مادران و فرزندانم ممنونم.
ما همچنان به توسعه کيفي مدارس تحت‌نظرمان متعهد خواهيم ماند و توسعه کمّي را در حد ضرورت و بر اساس علاقه و استقبال مردم پيش خواهيم برد. ما خودمان را مديون مردم می‌دانیم. قدردان اولياء دانش‌آموزان. پيشاني‌ام را بخاطر توفيق 46 سال خدمت در آموزش و پرورش، بر سجده پروردگار می‌گذارم. در کنار تمرکز بر افزايش کارايي و توسعه حساب‌شده مدارس ابتدايي و دبیرستان‌های دوره اول (راهنمايی) علامه طباطبايي، به حفظ هدف آموزش و تربيت انساني که بداند: «از کجا آمده است؟ با چه هدفي زندگي می‌کند؟ و سرانجامش کجاست؟»، متعهدیم.
امسال با استعانت از خداوند متعال، همکاری مسئولان آموزش و پرورش و اقبال پدرها و مادرها، پیش‌دبستان و دبستان پسرانه علامه طباطبایی واحد پاسداران، پیش‌دبستان و دبستان دخترانه علامه طباطبایی واحد تهرانپارس و دبیرستان دخترانه دوره اول علامه طباطبایی واحد پاسداران، مانند سایر واحدهای مجتمع، آماده پذیرش دانش‌آموزان مستعد و کوشا است. همچنان سال 1396 است ...
*رئیس هیات مدیره موسسه اندیشه مهر علامه طباطبایی